بررسی رابطه بین ویژگی های شخصیتی و انتخاب رشته ورزشی در ورزشکاران حرفه …

 
پیش فرض‌های تحقیق حاضر عبارتند از :
۱- کلیه شرکت کنندگان هنگام تکمیل پرسشنامه از سلامتی کامل برخوردار بودند.
۲- همه آزمودنی‌ها با دقت زیاد به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند.
۳- ممکن است حضور محقق در نحوه تکمیل پرسشنامه تأثیر گذاشته باشد.
فرضیه های پژوهش
۱- بین ویژگی درون گرایی – برون گرایی ورزشکاران حرفه ای استان قزوین و نوع رشته انتخابی ورزشی رابطه معنی داری وجود دارد.
۲- بین ویژگی باثباتی- بی ثباتی ورزشکاران حرفه ای استان قزوین و نوع رشته انتخابی ورزشی رابطه معنی داری وجود دارد.
۱-۶- متغیر های پژوهش :
متغیر مستقل: تیپ‌های شخصیتی درو نگرا – برونگرا و باثبات – بی ثبات
متغیر وابسته: رشته ورزشی در ورزشکاران حرفه ای
۱-۶- قلمرو پژوهش
پژوهش حاضر در قلمرو زیر انجام شد:

1. رشته های ورزشی مورد تحقیق (والیبال، بسکتبال، فوتبال، کشتی، کاراته و کنگ فو) بودند
2. سن آزمودنی‌های تحقیق بین ۲۰ تا ۴۰ سال و همگی از جنس مذکر بودند.
3. شرکت کنندگان حداقل یک سال در مسابقات قهرمانی استان شرکت کرده بودند.
4. تمامی مراحل اجرایی زیر نظر سازمان ورزش و جوانان و حی‌ها های ورزشی استان قزوین انجام شد.

۱-۸- تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها
۱-۸-۱- تعاریف مفهومی
تیپ شخصیتی: به طبقه بندی مردم در چند گروه گفته می‌شود که هر یک از این طبقات ویژگی‌های خاص خود را دارد و به منظور مشخص نمودن نوع شخصیت افراد، طبقه بندی‌های مختلف وجود دارد. (لارنس، ای، ۱۹۳۳)
شخصیت : به عنوان الگوی منحصربه‌فرد و نسبتاً پایدار، افکار، احساس‌ها و اعمال نیز تعریف کرده‌اند (هافمن^[۲۷] و همکاران، ترجمه هادی بحرای و همکاران،۱۳۷۹).
درون گرایی^[۲۸] : یکی از ابعاد شخصیتی است که با گرایش فرد به آرام بودن، خود دار بودن، متفکر بودن و بی علاقه به خطر کردن مشخص می‌شود (پروین و جان؛۲۰۰۱٫ ترجمه جوادی و کدیور،۱۳۸۱ ).
برونگرایی^[۲۹]: یکی از ابعاد شخصیتی است که با گرایش فرد به اجتماعی بودن، صمیمی بودن، تکانشی و اهل خطر بودن مشخص می‌شود (پروین و جان؛۲۰۰۱٫ ترجمه جوادی و کدیور،۱۳۸۱).
باثبات^[۳۰]: یکی از ابعاد شخصیتی است که فرد از حیث هوش و تسلط بر نفس و ادراک حسی و تمرکز حواس و اراده و سعی و کوشش در سطح بهنجار و بالاتر افراد جامعه قرار دارد و در اندیشیدن و عمل کردن سریع هستند.
روان رنجور (بی ثبات)^[۳۱]
تمرکز حواسشان کم است و تمرکزشان ضعیف است. به کندی چیزی می‌خوانند و به طور کلی از نظر فهم و ادراک و اعمالی که تحرک لازم دارد بسیار کند هستند. بیشتر ساکن و بی حرکت می‌مانند (سیاسی، ۱۳۷۱)
حرفه ای :آن کسی که در انجام کار و فن و هنری استاد باشد و آن را به خوبی انجام دهد (انوری،۱۳۸۱). ورزشکار حرفه ای در این تحقیق تمامی اعضای باشگاه های معتبر ورزشی که زیر نظر هیأت ورزشی استان قزوین در مسابقات قهرمانی در سطح استان تا سطوح بالاتر مثل مسابقات قهرمانی ملی، جهانی، المپیک و شرکت کرده‌اند می‌باشند.
رشته ورزشی : رشته های ورزشی به دو روش تیمی و انفرادی اجرا می‌شوند (انوری،۱۳۸۱). که در تحقیق حاضر رشته های ورزشی فوتبال، والیبال و بسکتبال به عنوان رشته های ورزشی تیمی و رشته های ورزشی کشتی، تکواندو و کنگ فو به عنوان رشته های ورزشی انفرادی می‌باشند.
۱-۸-۲- تعاریف عملیاتی :
تیپ شخصیتی: ویژگی های مربوط به آن در این پژوهش از طریق آزمون شخصیتی آیزنک ویژه بزرگ‌سالان که دارای ۵۷ سؤال است سنجیده می‌شود و ویژگی‌های درون گرا- برون گرا، با ثبات و بی ثبات از آن استخراج می‌شود :نکته دیگر اینکه این آزمون دارای نرم ایران است.
درون گرایی: نمره ای که نمونه آماری مورد پژوهش ما (ورزشکاران حرفه ای استان قزوین) در پاسخ به سؤالات مربوط به ویژگی های شخصیتی افراد درون‌گرا از پرسشنامه شخصیتی آیزنک کسب می‌کنند.
برونگرایی: نمره ای که نمونه آماری مورد پژوهش ما (ورزشکاران حرفه ای استان قزوین) در پاسخ به سو لات مربوط به ویژگی های شخصیتی افراد برونگرا از پرسشنامه شخصیتی آیزنک کسب می‌کنند.
باثباتی: نمره ای که نمونه آماری مورد پژوهش ما (ورزشکاران حرفه ای استان قزوین) در پاسخ به سو لات مربوط به ویژگی های شخصیتی افراد باثبات از پرسشنامه شخصیتی آیزنک کسب می‌کنند.
بی ثباتی: نمره ای که نمونه آماری مورد پژوهش ما (ورزشکاران حرفه ای استان قزوین) در پاسخ به سو لات مربوط به ویژگی های شخصیتی افراد بی ثبات از پرسشنامه شخصیتی آیزنک کسب می‌کنند.
حرفه ای: کلیه ورزشکاران شرکت کننده در طرح پژوهشی که در مسابقات قهرمانی، در سطوح مختلف استانی تا فرا ملی شرکت کرده و دارای مقام قهرمانی بودند.

فصل دوم

کلیات پژوهشی
مقدمه
در این فصل مبانی نظری تحقیق و پژوهش‌هایی که سایر محققان در این زمینه انجام داده‌اند، مرور شده و بازنگری می‌گردد، مرور پیشینه‌ی پژوهش‌ها در رابطه‌ی ویژگی های شخصیتی و انتخاب رشته های مختلف ورزشی، بررسی این متغیرها را مورد تایید قرار می‌دهد. سیر این پژوهش‌ها چگونگی ارتباط بین ویژگی های شخصیتی و انتخاب رشته های ورزشی را توسط افراد ورزشکار روشن می‌سازد. محقق در این بخش مطالب و موضوعاتی را که به طرق مختلف با ویژگی های شخصیتی و رفتار و اعمال افراد به خصوص ورزشکاران در ارتباط است را به اختصار و تفکیک به شرح ذیل ارائه نموده است.
۲-۱- مبانی نظری تحقیق
۲-۱-۱- شخصیت (تعریف و نظریه‌ها)
مفهوم شخصیت چیست و چگونه باید آن را تعریف کرد؟ در زبان روزمره مردم یکدیگر را با عباراتی مانند «بسیار با شخصیت» یا «دارای شخصیت خوب» توصیف می‌کنند. معمولاً این راهی است برای بیان این مطلب که فرد مورد نظر به مجموعه‌ی متنوعی از رفتارهای جالب توجه اجتماعی را از خود نشان می‌دهد. اما در زبان یک روانشناس گفتن اینکه فرد از شخصیت «بیشتر» یا «کمتر» برخوردار است، کاملاً، بی معنی خواهد بود. هرچند جنبه های فردی شخصیت، از قبیل درجه برونگرایی را می‌توان اندازه گرفت، اما خود شخصیت مفهومی گسترده و پیچیده است که به کمیت در نمی‌آید. مسئله قضاوت اخلاقی درباره‌ی اینکه چه ویژگی به وجود آورنده‌ی شخصیت خوب یا بد است. مورد نظر ما نیست گرچه این نکته روشن است که وجود خاصی از شخصیت یک فرد می‌تواند از دید اجتماع کم و بیش مطلوب باشد. برخی از نظریه‌پردازان شخصیت را به معنای کلیه‌ی صفات پایدار یک فرد تلقی کرده‌اند، درحالی‌که دیگران این واژه را در مورد ویژگی‌های قابل مشاهده ای که ماهیت بارز شناختی ندارند به کار برده‌اند. یعنی اینکه شخصیت شامل ویژگی نظیر هوش و استعداد نیست. بعضی از پژوهشگران که در این حوزه نیز به تحقیق اشتغال دارند شخصیت را بر حسب تجارب فرد از جهانی که در آن زندگی می‌کند تعریف می‌کنند، درحالی‌که در نوشته های نظریه‌پردازان دیگر به تجارب فردی اشاره‌ی کمتری شده است (یا حتی اشاره نشده است) در این آثار، رفتار فردی مورد تأکید قرار گرفته است. با توجه به این چندگانگی دیدگاه‌ها می‌توان چنین نتیجه گرفت که شخصیت تعریف ساده و صحیحی ندارد و هرکس تعریف خود را بر اساس آنچه از نظر او مهم است و با توجه به کاربردی که از نظر شخصیت در ذهن دارد، انتخاب می‌کند. بدین ترتیب اگر گرایش به رویکرد فروید داشته باشید ممکن است اهمیت نقش ناخودآگاه را در تعریفی که از شخصیت می‌کنید بگنجانید. اما یک تعریف رفتار گرا بر اساس رفتارهای آموخته و قابل مشاهده خواهد بود. (شکلتون^[۳۲] و فلچر^[۳۳]، ترجمه کریمی و جمهری،۱۳۸۲).
صاحب‌نظران حوزه شخصیت و روان‌شناسی از کلمه شخصیت تعریف‌های گوناگونی ارائه داده‌اند. از نظر ریشه‌ای اصطلاح Personalite فرانسوی یا Personality انگلیسی به معنای شخصیت از کلمه لاتین Person گرفته شده است و آن نقابی بود که بازیگران تئاتر به صورت خود می‌گذاشتند تا چهره‌ای را که می‌خواستند نمایش دهند بهتر بنمایند (مان^[۳۴]؛ ترجمه ساعتچی، ۱۳۵۶). منظور از شخصیت نیز همان چهره یا نقابی است که افراد در اجتماع به خود زده‌اند، یعنی بیشتر رفتارهای اجتماعی افراد تعیین کننده شخصیت آن‌هاست (صبحی قراملکی، ۱۳۸۲).
شخصیت در حوزه روان‌شناسی تعاریف مختلفی را به خود اختصاص داده است. شلدون شخصیت را سازمان پویای جنبه های شناختی و عاطفی و فیزیولوژیک و مورفولوژیک فرد، تعریف کرده است (ریموند؛ ترجمه سروری، ۱۳۷۰). تعریف هلندر^[۳۵] (۱۹۷۱) از شخصیت چنین است: مجموعه ویژگی های فرد که او را از دیگران ممتاز می‌سازد (وودز؛ ترجمه مسیبی، ۱۳۸۶). اما کاتل شخصیت را چیزی که اجازه پیش بینی رفتار شخص را در اوضاع و احوال معین به ما می‌دهد تعریف کرده است؛ و مان (۱۹۷۶) اظهار می‌دارد: شخصیت هر فرد همان الگوی کلی یا هم سازی ساختمان بدنی و رفتار و علایق و استعدادها و توانایی‌ها، گرایش‌ها و صفات دیگر اوست. بدین ترتیب می‌توان گفت که منظور از شخصیت، مجموعه یا کل خصوصیات و صفات فرد است (مان؛ ترجمه ساعتچی، ۱۳۵۶). در حالی که راجرز^[۳۶]، شخصیت را یک خویشتن سازمان یافته دائمی می‌داند که محور تمام تجربه های وجودی ما است، واتسن شخصیت را مجموعه سازمان یافته ای از عادات می‌پندارد و اریکسون^[۳۷] به نقش وقایع روانی و اجتماعی می‌پردازد. وی معتقد است که رشد انسان از یک سلسله مراحل و وقایع روانی و اجتماعی ساخته شده است و شخصیت انسان تابع نتایج آنها است. اما کلی^[۳۸] در تعریف متفاوتی، روش خاص هر فرد را در جستجو برای تفسیر معنای زندگی، شخصیت می‌داند (شاملو، ۱۳۸۲). آتکینسون^[۳۹] و هیلگارد^[۴۰](۱۹۹۳) این مفهوم را به گونه ای دیگر بیان می‌کنند؛ آنها شخصیت را الگوهای رفتار و شیوه های تفکر که سازگاری فرد با محیط را تعیین می‌کنند، تعریف کرده‌اند (به نقل از کریمی، ۱۳۸۲)؛ و گیل^[۴۱] (۲۰۰۰) معتقد است؛ شخصیت الگوی کلی خصیصه های روان شناختی است که هر شخص را منحصر به فرد می‌سازد. در همین رابطه شاملو (۱۳۶۷) چنین اظهار می‌کند؛ شخصیت عبارت است از مجموعه‌ای سازمان یافته و واحدی متشکل از خصوصیات نسبتاً ثابت و مداوم که بر روی هم یک فرد را از فرد یا افراد دیگر متمایز می‌نماید. عظیمی (۱۳۵۷) در تعریفی مشابه به رابطه شخصیت و محیط نیز توجه می‌کند وی معتقد است؛ شخصیت عبارت است از صفات، خصوصیات و کیفیاتی که جنبه دائمی داشته و فرد را از سایرین متمایز می‌کند و سبب داد و ستد با محیط و مردم می‌گردد. لازاروسو منات^[۴۲] (۱۹۷۹) شخصیت را چنین تعریف می‌کنند: شخصیت عبارت است از ساختارها و فرآیندهای روان‌شناختی نسبتاً ثابت و اساسی که تجربه انسان را سازمان داده و اعمال و واکنش‌های شخص نسبت به محیط را شکل می‌دهد (به نقل از گیل، ۲۰۰۰)