هوشمند سازی ساختمان چیست
هوشمند سازی ساختمان چیست و چه مزایایی دارد ؟
اگر بخواهیم تعریفی ساده از یک خانه هوشمند ارائه دهیم میتوان گفت که این نوع ساختمانها مجموعهای از سیستمها در راستای کنترل برخی وسایل برقی و مکانیکی موجود در خانه بوده که کاهش هزینههای مصرف انرژی، افزایش ایمنی و آسایش را برای کاربران ایجاد می کند.
در یک حالت کلی اگر بخواهیم تعریفی ساده از یک خانه هوشمند ارائه دهیم، میتوان گفت که این نوع از ساختمانها مجموعهای از سیستمها در راستای کنترل برخی وسایل برقی و مکانیکی موجود در خانه بوده که علاوه بر کاهش هزینههای مصرف انرژی، افزایش ایمنی و آسایش را نیز برای کاربران به بار میآورد. جالب است بدانید که بهمنظور پیادهسازی ساختمان هوشمند شما بایستی در ابتدا زیرساختهای لازم برای این امر را ایجاد نموده و در کنار آن اقدام به خریداری موارد موردنیاز نمایید؛ اما چه نکاتی در هنگام تهیه این نوع از دستگاهها باید رعایت شود و چه نوع از سیستمهایی را باید خریداری نمود؟ برای پاسخ به این نوع از سؤالات پیشنهاد میکنیم که با این مقاله از پرشین سازه همراه باشید تا در باب خانههای هوشمند به اطلاعات بیشتری دست پیدا نمایید.
هوشمند سازی ساختمان چیست؟
بهطورکلی وجود یک سیستم یکپارچه که قابلیت کنترل تجهیزات برقی مختلف در ساختمان را بر عهده داشته باشد ازجمله المانهای اصلی در هوشمند سازی یک ساختمان است. در فرایند هوشمند سازی ساختمانها میتوان لوازم و یا سیستمهای خانه را به یک شبکه مشترک وصل نموده و بهطور مستقل و از راه دور آنها را کنترل کرد. بهعنوانمثال ترموستات، چراغها، بلندگوهای صوتی خانه شما، تلویزیونها، دوربینهای امنیتی، قفلها، وسایل و سایر موارد همه به یک سیستم مشترک وصل شدهاند که از طریق تلفن هوشمند یا از طریق دستگاه لمسی تلفن همراه قابلکنترل هستند که در این مقاله در باب آن بیشتر صحبت میکنیم.
سیستم BMS چیست؟
سیستم BMS که در فارسی آن را مدیریت هوشمند ساختمان نیز معرفی میکنند درواقع به مجموعه از سختافزارها و نرمافزارهایی اطلاق میشود که بهمنظور مانیتورینگ و کنترل یکپارچه قسمتهای مهم در ساختمان ارائه میشود. بهطورکلی وظیفه این مجموعه، پایش مداوم بخشهای مختلف ساختمان و اعمال فرمانها به آنها به صورتی است که عملکرد اجزاء مختلف ساختمان متعادل با یکدیگر و در شرایط بهینه و با هدف کاهش مصرف بیجا و تخصیص منابع انرژی به فضاهای موردنیاز باشد.
BMS میتواند دربرگیرنده تمام سرویسهای الکتریکی، مکانیکی و حفاظتی ساختمان باشد که این سیستمها در یک نگاه کلی شامل سرویسهای گرمایش، سرمایش، تهویه مطبوع، آسانسور، نیروگاه برق اضطراری، پلهبرقی، کنترل روشنایی، دوربین مداربسته، اعلام و اطفای حریق، کنترل تردد و بسیاری از موارد دیگر است.
آشنایی با اجزای سیستم BMS
بهطورکلی منظور از اجزا این سیستم مدیریتی، کلیه تجهیزات، سیستمهای ارتباطی و نرمافزارهایی که جهت کنترل وسایل مختلف موجود در ساختمان مورداستفاده قرار میگیرند است که معمولاً با توجه به نیازها و خواستههای هر کاربر میتواند متفاوت باشد. درواقع کاربر میتواند هر بخش را که علاقهمند باشد بهدلخواه خود انتخاب و استفاده نماید. با توجه به همین مسئله میتوان متداولترین اجزاء BMS را به شرح زیر ارائه داد که شامل:
۱. سیستم کنترل مرکزی
این بخش مهمترین و بزرگترین جزء یک سیستم BMS بوده که بهنوعی هسته مرکزی آن بهحساب میآید. بهطورکلی میتوان مطرح کرد که هوشمند سازی ساختمان معمولاً با یک کامپیوتر شروع میشود که در اغلب موارد این بخش مستقل بوده و فقط از طریق آن برنامهریزی و کنترل سیستمها صورت میگیرد. این بخش شامل واحد پردازنده، کنترلهای اصلی سیستم، کنداکتورها و رلههایی میباشد که با کلیه اجزاء در ارتباط است. همچنین در این بخش کلیدهایی وجود دارند که بهطور دستی قابلتغییر بوده و با تغییر آنها میتواند برنامه سیستم را تغییر داد. لازم به ذکر است که روشهای ارتباطی کنترل مرکزی با اجزاء مختلف میتواند از طریق خطوط برق، سیمهای باس و یا خط تلفن انجام گیرد.
۲. خطوط ارتباطی (BUS)
در یک نگاه کلی برای ارتباط اجزاء مختلف BMS با یکدیگر از خطوط ارتباطی استفاده میگردد که این خطوط از تمام اجزاء BMS عبور کرده و امکان ارسال اطلاعات را بین آنها میسر میسازد. لازم به ذکر است که این خطوط میتواند بهصورت سیمهای برق ساختمان، چند رشته سیم مشترک و یا بهصورت امواج بیسیم باشد.
۳. نقاط دسترسی و کنترلکننده
این بخش شامل یک نمایشگر و یک صفحهکلید و یا یک نمایشگر لمسی بوده و در نقاط مختلف ساختمان نصبشده و قابلیت کنترل و نمایش اطلاعات آن بخش، مانند دما، وضعیت وسایل و غیره را دارا است. لازم به ذکر است که این بخش مانند واحد کنترل مرکزی بوده با این تفاوت که تواناییهای آن محدودتر است.
۴. سنسورها
سنسورهای گوناگونی با توجه به نیازهای موردنظر و سطح هوشمند سازی میتواند در نقاط مختلف یک ساختمان نصب گردد. بهطورکلی انواع متداول این سنسورها شامل سنسور حضور، سنسور دما، سنسور نور و سنسور دود بوده که میتوانند مشخصات موردنظر را تبدیل به سیگنالها و اطلاعات موردنظر نموده و از طریق خطوط ارتباطی به کنترل مرکزی یا نقاط کنترلی ارسال نمایند. همچنین کنترل مرکزی یا محلی قابلیت ارسال فرمانهای لازم را به انواع کلیدها، تایمرها و دیمرها دارا میباشد.
۵. تایمرها
بهطورکلی تایمرها جهت یک سری اعمالی که بهصورت تکراری و در زمانهای مشخص انجام میشوند مفید بوده البته باید در نظر داشت که کنترل مرکزی نیز قابلیت ارسال فرمان بهصورت زمانی را دارند و ارزانتر از تایمر میباشد.
۶. دیمرهای روشنایی
دیمرها امکان تنظیم نور را با افزایش یا کاهش نور لامپها بهصورت الکترونیکی به وجود میآورند. درواقع با این تجهیزات میتوان به همراه سنسور نور سطح نور در محیط ساختمان را کموزیاد نموده و یا حتی روشنایی را خاموش نمود و به این طریق در مصرف انرژی صرفهجویی کرد.
۷. پریزها
با استفاده از پریزهایی که قابلیت ارسال و دریافت اطلاعات از طریق خطوط ارتباطی را دارند میتوان سیستمهای مصرفکننده متصل به آنها را روشن و خاموش نموده و حتی از وضعیت آنها مطلع گشت.
۸. نرمافزار سیستم
استفاده از نرمافزار بهوسیله یک کامپیوتر میتواند یکی از ابزارهای مفید و با قابلیت انعطاف بالا برای سیستم BMS باشد. چراکه در مواردی این نرمافزارها میتوانند قابلیتهایی به سیستم ارائه دهند که کنترل مرکزی فاقد آن میباشد که ازجمله آن شامل گزارشگیری و ثبت واقع و همچنین ارتباط بصری مناسب با سیستم است.
۹. استفاده از وب سرور
وب سرور وسیلهای است که به کاربران این قابلیت را میدهد که در هر نقطهای از دنیا از طریق اینترنت به سیستم BMS دسترسی پیداکرده و آن را کنترل نماید. درواقع این سیستم با استفاده از خطوط ارتباطی به کنترل مرکزی متصل و از طرف دیگر به تجهیزات مانند مودم به شبکه متصل میگردد.
معرفی تجهیزات لازم جهت هوشمند سازی خانهها
برای ساخت یک خانه هوشمند نیاز است تا المانهای مختلفی در خانه قابلیت خودکار شدن را پیدا کنند که این موارد در یک نگاه کلی شامل موارد زیر میباشد:
۱. توجه به روشنایی ساختمانها
جالب است بدانید که با استفاده از سیستم BMS میتوان روشنایی بخشهای مختلف ساختمان را هوشمند نمود. درواقع این هوشمند سازی شامل کنترل روشنایی ازجمله روشن و خاموش نمودن خودکار آنها، تنظیم سطح نور، کاهش یا افزایش و همچنین تعیین و مشاهده وضعیت آنها و امکان روشن و خاموش نمودن آنها از راه دور و بیرون ساختمان میباشد.
۲. استفاده از سیستمهای حفاظتی و امنیتی هوشمند
بهطورکلی میتوان سیستمهای اعلام و اطفاء حریق، ورود و خروج پرسنل، دوربین مداربسته و نشتی آب و آبگرفتگی و حفاظت از برقگرفتگی را نیز به سیستم BMS که در بخش قبل معرفی نمودیم متصل نموده و بهوسیله سیستمهای حفاظتی و امنیتی را کنترل نمود.
۳. استفاده از دربها، پنجره، پرده و سایبان هوشمند
بهوسیله سیستم BMS میتوان این تجهیزات را کنترل و وضعیت آنها را دائماً مشاهده نموده و فرمانهای لازم را بهمنظور افزایش امنیت صادر نمود. جالب است بدانید که حتی میتوان با استفاده از حسگر اثرانگشت یا کارت مغناطیسی علاوه بر ایجاد ایمنی بیشتر به طبقهبندی و زمانبندی سیستمها نیز پرداخت.
۴. سیستمهای سرمایشی و گرمایشی و تهویه مطبوع
سیستمهای سرمایشی و گرمایشی میتوانند شامل تجهیزات مرکزی و تجهیزات محلی باشند. درواقع تجهیزات مرکزی معمولاً در موتورخانه واقع میباشند که ازجمله آنها میتوان به چیلر، دیگ آبگرم، پمپهای سیستم، برج خنککننده و بسیاری از موارد دیگر اشاره کرد.
از طرفی تجهیزات محلی نیز شامل فنکوئلها، کولرها و هواسازها بوده که از طریق سیستم BMS میتوان چه انواع محلی و چه تجهیزات مرکزی را در زمانهای مشخص و از راه دور روشن و خاموش نمود. همچنین جالب است بدانید که این سیستم میتواند دمای اتاقها را بهصورت هوشمند کنترل نموده و در صورت عدم حضور افراد نسبت به خاموش نمودن تجهیزات اقدام نماید.
۵. سیستمهای صوتی و تصویری
با استفاده از BMS میتوان امکان استفاده از یک آرشیو مرکزی صوتی را انتخاب و یا جهت مراسمهای مختلف حالتهای از قبل تعریفشده را انتخاب و اجرا نمود. همچنین میتوان تجهیزات اداری را نیز از طریق این سیستم کنترل نمود.
۶. سیستم آیفون تصویری و ورود و خروج مهمانان یا مراجعهکنندگان
در مورد ساختمانهای اداری این سیستم میتواند ورود و خروج کلیه مهمانان را ثبت و حتی تصویر آنها را ضبط نمود و در ساختمانهای مسکونی نیز امکان دریافت تصویر مراجعهکننده بر روی نمایشگر و در صورت عدم حضور ثبت تصویر به همراه زمان مراجعه وجود داشته و حتی در صورت وجود اینترنت امکان برقراری ارتباط با مهمان از راه دور را مهیا سازد.
۷. کنترل تأسیسات استخر، سونا و جکوزی
با استفاده از این سیستم میتواند بهطور هوشمند این تجهیزات را روشن و خاموش نموده و دستگاههای تصفیه و یا دما را کنترل کرد. همچنین در صورت لزوم دیگر کنترلهای برنامهریزیشده را نیز صورت و ارائه داد.
۸. سیستمهای ارتباطی
بهطورکلی پشتیبانی خطوط تلفنی، پیامگیر و تلفن سانترال نیز از ویژگیهای این سیستم به شمار میرود.
۹. وسایل الکتریکی ساختمان
در ساختمان هوشمند امکان اطلاع یافتن از وضعیت کلیه وسایل الکتریکی ساختمان و کنترل آنها وجود دارد.
۱۰. سیستم آبیاری
جالب است بدانید که در یک ساختمان هوشمند میتوان آبیاری گیاهان موجود در حیاط و یا داخل ساختمان را بهطور خودکار طبق برنامه از پیش تعیینشده انجام داد. درنتیجه با استفاده از سیستم مدیریت ساختمان میتوان ساختمانها را ازنظر بخشهای مختلف تا سطح موردنظر هوشمند نمود.
چگونگی هوشمند سازی خانه
بهمنظور هوشمند سازی یک ساختمان مراحل مختلفی باید طی شود که از آمادهسازی زیرساختهای مختلف تا خرید تجهیزات موردنیاز میباشد. با توجه به همین مسئله بهطور خلاصه در این بخش به ارائه مراحل مختلف چگونگی هوشمند سازی خانه میپردازیم که شامل:
گام اول: آمادهسازی زیرساخت هوشمند سازی ساختمان
بهطورکلی منظور از آمادهسازی زیرساخت هوشمند سازی ساختمان، ارائه بستر ارتباطی و نحوه اتصال تجهیزات مختلف بهمنظور هوشمند سازی ساختمان با یکدیگر است. درواقع در زمینه بستر ارتباطی میتوان هوشمند سازی ساختمان را به دو گروه تجهیزات با ارتباط سیمی و تجهیزات بیسیم تقسیم کرد که هرکدام از این گروهها نیز بهنوبه خود به زیرگروههای دیگری تقسیم میشوند. تجهیزات بیسیم برای برقراری ارتباط میتوانند از تکنولوژیهای ارتباطی مختلفی استفاده کرده که از آن جمله میتوان به ارتباط رادیوی RF، ارتباط بلوتوث و ارتباط وای فای اشاره کرد. در همین راستا باید ذکر کرد که ارتباط سیمی نیز انواع مختلفی دارد که در قالب پروتکلهای ارتباطی مختلف ازجمله KNX، Modbus و بسیاری از موارد دیگر قابلتعریف است.
گام دوم: انتخاب شرکت تولیدکننده تجهیزات
جالب است بدانید که انتخاب شرکت تولیدکننده تجهیزات هوشمند سازی ساختمان میتواند بر انتخاب زیرساخت ارتباطی شما نیز اثرگذار باشد. بااینوجود چنانچه ابتدا اقدام به انتخاب پروتکل ارتباطی خانه هوشمند خود کنید، تعداد شرکتهایی که میتوانید انتخاب کنید محدود میشود. چراکه برخی از شرکتها در زمینه تولید تجهیزات هوشمند سازی با سیم و برخی از شرکتها در زمینه تولید تجهیزات بیسیم فعالیت میکنند و طبیعتاً برخی از شرکتها نیز هر دو نوع تجهیزات باسیم و بیسیم را تولید میکنند؛ بنابراین یک انتخاب درست بسیار بااهمیت میباشد. همچنین ازجمله موارد مهم دیگری که در انتخاب شرکت تأمینکننده تجهیزات هوشمند سازی ساختمان باید به آن توجه کرد، نرمافزار کاربردی توسعه دادهشده توسط شرکت تولیدکننده تجهیزات است. نرمافزارهای کاربردی ازنقطهنظر رابط کاربری، زبان مورداستفاده و قابلیت نصب بر روی دیوایس های مختلف قابلبررسی هستند.
گام سوم: نحوه استفاده از ساختمان هوشمند
پس از انجام مراحل بالا و هوشمند سازی ساختمان نوبت به استفاده از سیستم هوشمند میرسد. استفاده از سیستم خانه هوشمند بسیار راحت و لذتبخش است چراکه با استفاده از این نوع سیستمها برای انجام فعالیتهای کنترلی کافی است یکبار صفحه تلفن همراه خود را لمس کنید. لازم به ذکر است که هوشمند سازی ساختمان پوشش گستردهای دارد و علاوه بر کنترل سیستم روشنایی، سیستم سرمایش و گرمایش و تجهیزات الکتریکی میتواند کنترل سیستم امنیتی (دزدگیر) و بسیاری از موارد دیگر را نیز به دست بگیرد.
مزایای هوشمند سازی ساختمانها
بهطورکلی میتوان مزایای بیشماری برای هوشمند سازی یک خانه برشمرد که این موارد بهصورت موردی بهصورت:
افزایش سطح رفاه و آسایش در کنار لوکس سازی فضا و ارائه یک ظاهر جذاب برای تجهیزات
برخورداری از یک سیستم روشنایی هوشمند در کنار صرفهجویی در مصرف انرژی برق
برخورداری از سیستم سرمایش و گرمایش هوشمند
برخورداری از سیستم پردههای برقی هوشمند
مجهز شدن ساختمان به سیستم احضار آسانسور به همراه سیستم امنیتی هوشمند
سیستم نظارتی و آیفون هوشمند
کنترل سیستمها توسط تلفن همراه و تاچ پنل
کنترل تجهیزات خارج از منزل و افزایش امنیت
کلام آخر
ما در این نوشته به بررسی سیستمهای هوشمند پرداخته و المانهای لازم برای هوشمند سازی فضا را ارائه کردیم. در همین راستا همچنین باید اذعان نمود که هزینه هوشمند سازی ساختمان متناسب با نوع و قابلیت موردنیاز متفاوت بوده و مسلماً برای افزایش قابلیتهای یک ساختمان نیاز به هزینه بیشتری نیز میباشد. به یاد داشته باشید که گارانتی و خدمات پس از فروش محصولات در کنار ضمانت تأمین محصولات در هنگام خرابی ازجمله نکات بااهمیت در تأمین این نوع از سیستمها در خانه بوده که باید به آن توجه کافی شود. در پایان نیز امیدواریم که این نوشتار از پرشین سازه بزرگترین بانک اطلاعات ساختمانهای در حال ساخت کشور مفید واقعشده باشد.
منبع : https://smartsho.com/blog/what-is-smart-system/