سریال تماشایی «چرنوبیل»؛ پاسخ به ابهامات مهم مخاطبان پس از پایان داستان [قسمت اول]

اخطار اسپویل: در ادامه این مطلب به بخشایی از داستان سریال «چرنوبیل» اشاره می شه که ممکنه اسپویل کننده داستان سریال باشه.

مینی سریال مهیج، تکون دهنده و دیدنی «چرنوبیل» (Chernobyl) به سبکی مستند گونه ماجراهای پیش و پس از فاجعه هسته ای چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ رو بازگو می کنه که شهری واسه اتحاد جماهیر شوروی در اوکراین امروزی رو به یه شهر ارواح تبدیل ساخت. در اون دوران، این فاجعه با همون پنهانکاری و سری انگاری همیشگی و ظاهری مقامات اتحاد جماهیر شوروی مخفی نگه داشته شد اما امروز کمی بیشتر از ۳ دهه پس از این فاجعه زیست محیطی و تراژیک و تقریباً ۳۰ سال پس از ویرانی اتحاد جماهیر شوروی، چیزای خیلی بیشتری در مورد سری اتفاقات و تصمیماتی که به این فاجعه منجر شد، خسارات مالی و تلفات جانی که به دنبال داشت و اینکه چیجوری زندگیایی طولانی رو کوتاه کرد میدونیم.

اما همونطور که سریال «چرنوبیل» معلوم می کنه، هنوزم به اندازه کافی در مورد این ماجرا اطلاعات نداریم. اگه به خاطر تلاشای والری لگاسوف و دیگه محققان و محققان اون زمان نبود، حتی همین مقدار کم اطلاعات در مورد این فاجعه موجود نبود. مینی سریال «چرنوبیل» نه فقط علم پشت این حادثه و هزینه سنگین اونو به ما نشون میده بلکه بوروکراسی دست و پا گیر اتحاد جماهیر شوروی که مانع تلاشای فوری واسه نجات جون آدما و برگشت کلی به شرایط عادی رو سخت ساخت رو در برابر چشمامون به تصویر میکشه، گافایی که فقط به خاطر ارزش دادن زیادتر از اندازه و بیشتر خنده دار به اسرار حکومتی داده شد.
از این رو سخته که تماشای پایان مینی سریال «چرنوبیل» با سوالای بدون جواب همراه نباشه.

تعداد تلفات

در فاجعه چرنوبیل، وقتی که پای تلفات انسانی و خسارات به میان میاد با اعدادی متفاوت و عجیب و غریب مواجه میشیم. ارقام فرانجومی و فاجعه بار تلفات این ماجرا رو در بدترین سناریویی که پروفسور لگاسوف واسه کمیته مرکزی اتحاد جماهیر شوروی تشریح می کنه میشه یافت اما به لطف جربزه و فداکاری غواصان، کارگران معدن تولا و بقیه، از رسیدن آمار تلفات به این اعداد باورنکردنی جلوگیری شد.
وقتی که لگاسوف ارقام لازم واسه به کنترل درآوردن فاجعه و جلوگیری از بدتر شدن شرایط رو ارائه میده- مواد، نیروی انسانی، هزینه، چند سال و زندگیا- رو تشریح می کنه بیشتر به یه داستان علمی تخیلی ترسناک مثل س. با این وجود، بر خلاف ارقام و اعدادی که در سریال به اونا اشاره می شه هیچ آمار دقیق و قابل استنادی از تلفات جانی این حادثه در دست نیس.

یه بخش از مشکل به نبود اسناد و ارقام ثبت شده در بایگانیای اتحاد جماهیر شوروی در مورد این ماجراست اما بخش دیگه ماجرا به پیچیدگی عواقب قرار گرفتن در برابر تشعشعات رادیو اکتیو برمیگرده. علاوه بر کسایی که در نتیجه قرار گرفتن در برابر انفجار هسته ای چرنوبیل در همون ساعات و روزای اول کشته می شن باید به دیگر قربانیانی مانند خود لگاسوف و بوریس شربیان اشاره کرد که صدمات وارده به اونا، چند سال زمان میبره تا به یه مریضی مرگبار تبدیل شه.
در انتهای سریال می گن که تعداد تلفات بین ۴٫۰۰۰ تا ۹۳٫۰۰۰ نفر برآورده شده  اما این ارقام فاصله بسیار زیادی به ارقام قابل قبول علمی داره.
بعضی از موسسات تحقیقاتی، تعداد تلفات و قربانیان واقعی این فاجعه رو تا ۲۰۰٫۰۰۰ نفر برآورد کردن و کریگ مازین، شورانر سریال «چرنوبیل» این تعداد رو نزدیک به یه میلیون نفر می دونه. بدیش اینه تنها پاسخی که میشه به سوال «تعداد تلفات واقعی فاجعه چرنوبیل چقدر بود؟» داد اینه: خیلی زیاد.

حیوانات اهلی چرنوبیل

یکی از اتفاقات دردناک مینی سریال «چرنوبیل» که از دید احساسی بیننده رو شدیدا تحت تاثیر قرار میده در اپیزود چهارم رخ می داد، جایی که در اون ۳ سرباز اهل اتحاد جماهیر شوروی وظیفه دارن هر حیوونی که در روستاهای متروکه منطقه باقی مونده رو از بین ببرن که بیشتر اونا حیوانات خونگی و دست آموزی مثل سگا هستن. بعد از تخیله شهرها و روستاهای دور و بر نیروگاه چرنوبیل، به مردم منطقه اجازه داده نشده که حیوانات اهلی و خونگی شون رو با خود ببرن چون ممکن بود آلودگیای رادیو اکتیو رو به آدمای دیگه منتقل کننند. تماشای این اپیزود واسه مخاطبان سریال اونقدر سخت بود که کریگ مازین به عنوان شورانر سریال واسه تشریح اون دست به دامان توئیتر شده و گفت که اون چیزی که در سریال دیده می شه نسخه ای بسیار ملایم تر از اون چیزیه که در واقع اتفاق افتاده.

بر خلاف تلاشای آدمایی که مسئول نابود کردن حیوانات آلوده به رادیو اکتیو بودن، جمعیت خیلی از این حیوانات خونگی در منطقه قرنطینه شده چرنوبیل باقی موندن. تعداد این حیوانات در کل ۸۰۰ مورد برآورد شد که ۶۰۰ سگ و ۲۰۰ گربه رو شامل می شه.
یه گروه مدافع حقوق حیوانات به این منطقه رفته و مسئولیت اخته کردن، تغذیه و واکسیانسیون این حیوانات بازمانده رو رو دوش گرفت. در اوایل سال ۲۰۱۹، واسه اولین بار، ۱۵ توله سگ با مقدار تشعشعات رادیو اکتیویته پایین و قابل صرف نظر در بدنشون به خارج از این منطقه منتقل شدن و خونواده هایی در آمریکا اونا رو به عنوان حیوانات خونگی خود قبول کردن.

کسی از ترک منطقه آلوده چرنوبیل سر باز زد؟

در اپیزود چهارم مینی سریال «چرنوبیل» پیرزنی رو می بینیم که در حال دوشیدن گاو خوده و یه سرباز اتحاد جماهیر شوروی مرتباً از خود می خواد که خونه اش رو ترک کنه.
این پیرزن بدون دست کشیدن از شیر دوشی، گذشته خونواده اش رو واسه سرباز باز می کنه که بر خلاف حملات و اصرارهای بلشویکا، آلمانیا و سربازان روس در چندین مورد و درزمان سالیان دراز، خونواده اون بازم در خونه خود مونده و زادگاه و محل زندگی شون رو ترک نکردن. داستان اون با صدای گلوله تموم میشه اما این گاو اونه و نه خودشه که می میره. هیچوقت نمی فهمیم که در آخر دعوا و رویارویی سرباز و پیرزن چیجوری تموم میشه اما در لحظات پایانی این سکانس دستان لرزان پیرزن روی سر گاو مرده اش رو می بینیم و از خود می پرسیم که سرباز در آخر تونسته عزم این پیرزن پر طاقت و سمج رو در هم بکشن یا خیر، سوالی که جواب به اونو دوش خود مخاطبه.

شاید این سکانس ما رو به این باور برسونه که با در نظر گرفتن سبک رفتاری سربازان اتحاد جماهیر شوروی با مردم ساکن منطقه، کسی پس از فاجعه چرنوبیل در خونه خود باقی نمونده باشه اما باحال اینه که تعدادی از مردم منطقه از ترک خونهای خود سرباز زده و حیرت انگیزتر اینکه هنوزم در این منطقه زندگی می کنن. در سال ۲۰۱۷، مجله آیریش تایمز با گروهی از مردم ساکن منطقه به نام «ساموسلی» (samosely) به معنی «خود-ساکنان» دیدار کرد، گروهی از مردم منطقه که پس از فاجعه به صورت غیرقانونی و بر خلاف هشدارها به منطقه ممنوعه دور و بر نیروگاه برگشته که تعداد اونا حدود ۲۰۰ نفر عنوان شده و خیلی از اونا بدون مشکل خاصی تا ۸۰ سالگی هم زندگی کردن هر چند این افراد با خطر حمله موجودات وحشی و کاهش جمعیت مواجه شدن. در سال ۲۰۱۶، بی بی سی با یه عکاس روسی به نام آندری کرمنشوک مصاحبه کرد که به منطقه ممنوعه چرنوبیل سفر کرده بود و زندگی مردمون قلیل باقی مونده رو تشریح می کرد که برخلاف تصور بسیار مثل زندگی مردم عادی بود.

منطقه ممنوعه و متروکه چرنوبیل چه وقتی قابل سکونت می شه؟

در آخر سریال، به روشنی گفته نمی شه که چه مدت زمان میبره تا چرنوبیل دوباره قابل سکونت شه.
بعضی می گن که این مدت ۲۰٫۰۰۰ سال زمان میبره اما گفته می شد که این عدد بیشتر به به منطقه موسوم به «پای فیل» برمیگرده که قسمت تخریب شده اصلی رآکتور هسته ای شماره چهار نیروگاه چرنوبیله که به خاطر تشعشعات رادیو اکتیو اون، ۲۰٫۰۰۰ سال زمان میبره که آدم بتونه بدون خطر به اون نزدیک شه.
تخمین این که چند سال دیگه منطقه ممنوعه چرنوبیل قابل سکونت میشه به خاطر سطح متفاوت و غیرثابت آلودگی رادیواکتیو منطقه و قسمتایی از رآکتور که همچمنان به نشت ترکیبات رادیو اکتیو به درون خاک ادامه میده بسیار سخته.

حضور مردمون ساموسلیا در این منطقه بدون مشکلی خاص هم باور به اینکه منطقه ممنوعه اونطور که می گن هم غیرقابل سکونت نیس رو تقویت می کنه.
با این وجود می گن که هر چند این جماعت کوچیک مرگی به سختی و دردناکی قربانیان اولیه و دارای تماس مستقیم با انفجار چرنوبیل (پرسنل نیروگاه و آتیش نشانان) رو تجربه نکرده و نمی کنن اما گسترش سرطان و مخصوصا سرطان تیروئید و سرطان خون در میان مردمون این منطقه پس از انفجار بسیار بیشتر شده.
اینجوری کارشناسان مدت زمان لازم واسه قابل سکونت شدن دوباره منطقه متروکه و ممنوعه چرنوبیل رو بین ۲۰ سال تا صدها سال تخمین میزنن.

این مطلب در دو قسمت آماده شده، به خاطر همین از شما دعوت می کنیم که با قسمت دوم این ابهامات سریال «چرنوبیل» در مطلبی که فرداشب منتشر می شه همراه باشین.