مجموعه کاملی از فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 383

جاپایی برای خود باز کردن-خود را به جایی بند کردن

به دردسر افتادن-با مشکلی روبرو شدن-به مخمصه ای گرفتار شدن

دل قرصی-اطمینان
اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

برو برگرد-چون و چرا

به توپ بستن-باران گلوله ی توپ بر جایی ریختن

زدن به قدش-دست دادن به شیوه جاهلی که با صدا همراه است و هنگام رسیدن به توافق در انجام کاری گویند

بستری-خوابیده در بستر-بیمار

دک شدن-جیم شدن-ناپدید شدن

به رخ کشیدن-به چشم آوردن-یادآوری کردن

آخر و عاقبت-نتیجه‌ی خوب

بگو بخند-خوش مشرب-بذله گو

چهار دیواری کسی نشست کردن-بدبخت شدن-از کار و زندگی ساقط شدن

دود و دم داشتن-بساط چای و قلیان یا تریاک گستردن

دُرافشانی کردن-مشتی یاوه به هم بافتن

از آب کره گرفتن-از آب روغن گرفتن

بله بران-قول و قرارهای پیش از ازدواج در میان خانواده های عروس و داماد

دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی
حساب باز کردن-افتتاح حساب بانکی

 

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن
در چاه افتادن-فریب خوردن

 

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه
زاق-چشم زاغ چشم
چزاندن-ضعیفی را آزار دادن

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

آفتاب را به‌گز پیمودن(کوشش بی‌هوده کردن)

 

دَم کسی را دیدن-رشوه دادن-آجیل دادن

 

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

ته آواز-صدای نسبتن خوب

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

باز شدن مچ-لو رفتن دروغ
حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین
دق-غصه و ناراحتی-نوعی بیماری روحی که بیمار را رنجور می کند و از بین می برد

خِس خِس-صدای تنفس کسی که نفس تنگی دارد

خدا داده-دیم کاری

باری به هر جهت کردن-در انجام کاری تعلل و تردید کردن

آش پشت پا(آشی که در روز سوم پس از رفتن مسافر بپزند و به فقرا بدهند)

 
تخم نابسمل لا-حرام زاده
با اشتها-متمایل به غذا

 

بازار سیاه-جایی که در آن اجناس غیر قانونی و گران می فروشند

تِرمال کردن-خراب کاری کردن-کثافت کاری کردن-گُه مال کردن

راپرت کردن-گزارش دادن-خبر دادن

دوام آوردن-استقامت کردن

زیر زیرکی-پنهانی-با مکر و حیله
حاملگی-آبستنی

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

تو پای کسی پیچیدن-مزاحم کسی شدن

بکسل کردن-چیزی را به دنبال خود کشیدن و بردن

 

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن

در آوردن از خود-دروغ پردازی کردن

خبر داغ-خبر بسیار مهم
روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

جزغاله شدن-سخت سوختن-زغال شدن

 

پیر شَوی-عمرت دراز باد

چیزی شدن-اهمیت و اعتباری پیدا کردن-به جایی رسیدن

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

خرچه-در مقام توهین به بچه می گویند

 
دو دوزه بازی-دو رویی-کلک زنی

از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)

از دهان در رفتن-پریدن حرفی از دهان-بدون پیش‌بینی سخن راندن

تابوت خشکه-بسیار لاغر و ناتوان

دلخور شدن-گله مند شدن-ناراضی شدن

بی چیز-تهی دست-فقیر
جرینگ-صدای سکه های پول
توپیدن-پرخاش کردن-تشر زدن

فرض کنیم که

جود بازی درآوردن-ننه من غریبم بازی درآوردن-از امری که ترسناک نیست اظهار وحشت کردن

داوطلب-خواستار-نامزد
 

خنک کردن-سرد کردن

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

بی پایه-دروغ-پوچ

دراز به دراز-تعبیری برای کسی که مدتی دراز خوابیده است

 

آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

رای کسی را زدن-کسی را از تصمیمی منصرف کردن
خدا قوت-خدا قوت بدهد-خسته نباشی

روی باد هوا بودن-سست و بی پایه بودن

ترک بیلمز-آدم نادان

حق گرفتن-نگا. حق بردن

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

بالینی-کلینیکی

آب پاکی روی دست کسی ریختن(کسی را کاملن ناامید کردن)

بد قلق-بد عادت-بد ادا

جِغله-آدم کوچک و ریزاندام ولی زرنگ و ناقلا

افتادگی-پریشانی-احتیاج

حلال واری-نگا. خلال وار

ریش کسی را چسبیدن-یقه ی کسی را چسبیدن
دندان گِرد-طمع کار-آزمند-گران فروش
حاضر و آماده-آماده

دیم کاری-کشاورزی دیم

بازار سیاه-جایی که در آن اجناس غیر قانونی و گران می فروشند

داد سحن دادن-سخن رانی کردن-پر حرفی کردن-حق مطلب را ادا کردن

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

تف سر بالا-چیزی که مایه ی سرشکستگی و ننگ خود آدم باشد

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن

چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

آقام که شما باشید-خدمت شما عرض کنم

جان من و جان شما-سوگند به جان من و شما

چپه-کجی به یک سمت

جو گندم-جویی که به گندم شباهت دارد-یک در میان بودن دو چیز

زحمت را کم کردن-رفع مزاحمت کردن

 

بد دماغ-کسی که زود رنج است و زود قهر می کند

دُم سیخ شدن-سقط شدن-مردن
تبرک کردن-با برکت ساختن-خجسته کردن

پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

چس نفس-پر حرف-کسی که حرف های بی سر و ته و ملال آور می زند

زین کردن گربه ی کسی-کسی را به زحمت انداختن-کسی را گرفتار دردسر و ناراحتی کردن
خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

به هوای کسی-به آرزوی کسی-به سودای کسی
چس نفسی-پر حرفی-روده درازی
چادر شب-پارچه ای که رختخواب را در آن می پیچند
خنکای صبح-سحرگاه

دست خدا به همراه-در پناه خدا

بَزک-آرایش-چسان فسان

خیط شدن-نگا. خیت شدن

بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه

بالا تنه-از کمر به بالای بدن

رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

 

آگوز(لقب ریشخندآمیز برای مرد ریزنقش و متکبر)

چشم زخم-اثر بد از نگاه یا کلام-آسیب اندک

 
 

پر مدعا- پر ادعا

چل و چو افتادن-شایعه در دهان مردم افتادن

تیغ زدن-باج گرفتن-پول گرفتن و پس ندادن-جیب کسی را خالی کردن
از آب درآوردن(عمل آوردن، انجام دادن)

پاچه لیز شدن-از راه پیمایی خسته شدن

تمام عیار-کامل-خالص-بدون نقص
ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی
داغان شدن-از هم پاشیدن-متفرق شدن

دستگیره ی خطر-وسیله ای حلقه مانند در قطار برای بازداشتن قطار از حرکت به هنگام خطر

 
خَنج-ناخن کشیدن بر چیزی
حال آمدن-بهبود یافتن-سرحال شدن-چاق شدن

از جایی آب خوردن-ناشی از چیزی بودن

چاشت-صبحانه-ناشتایی

چشته خور کردن کسی-کسی را از لطف خود بهره مند کردن

آهن کهنه به حلوا دادن(معامله‌ی پرسود کردن)

چه کشکی چه پشمی !-در هنگام انکار گفته می شود

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن
جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

دل داشتن-جرات داشتن-دلیر بودن

اهل و نا اهل-کس و ناکس-نجیب و نانجیب

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

روی هم گذاشتن چشم-بستن چشم-خوابیدن-گذشت کردن-صرف نظر کردن

دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

 

به دل خود صابون مالیدن-به خود وعده ی خوش دادن

راست شدن-رو به راه شدن

به گُه خوردن افتادن-با خفت از کرده ی خود پشیمان شدن

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

به دستبوس کسی رفتن-به خدمت کسی رفتن-شرفیاب شدن

 

تیز بزی-فورن-بی درنگ

چاقالو-چاق-فربه

تقلا-دست و پا زدن-کوشش زیاد

خاک بر سری-بی آبرویی

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

با هم کنار آمدن-با هم ساختن

پشم بودن-بی ارزش بودن-بی معنی بودن

 

چِک کشیدن-حواله کردن با بانک به وسیله ی چک

به راه انداختن-راه انداختن-به کار انداختن

پیاده بودن در کاری-در کاری ناشی و بی تجربه بودن
 

بد گل-زشت-بد ترکیب

زیپو-بی رنگ و رو-بی رمق-رقیق و بی مزه

به حساب-مثلا-یعنی

زانو-قطعه ی استوانه ای با زاویه های گوناگون برای تغییر مسیر لوله یا گرفتن انشعاب

پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن

آلاف و الوف(مال و ثروت، جاه و مقام)

روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

از آب و گل در آمدن-مراحل اولیه‌ی شکل‌پذیری را پشت سر گذاشتن-بزرگ شدن کودک

با سگ به جوال رفتن-دست و پنجه نرم کردن با مردم ناباب

پاشنه بخواب-کفش راحتی

جفنگ-یاوه-سخن بی هوده-هرزه

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

دستمال کاغذی-قطعات کوچک کاغد که به جای دستمال پارچه ای به کار می برند

بیرون رفتن-به توالت رفتن

زبان باز-کسی که با چرب زبانی به مقصود خود می رسد

انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

با ریسمان کسی به چاه رفتن-با اعتماد به کسی به کاری دست زدن
پول سیاه-سکه ای از نیکل و مس
ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری
آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

 

زد و بند کردن-ساخت و پاخت کردن-توطئه کردن

 

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته
دامب و دومب-آوای ضرب و تنبک

از خاک برداشتن-کسی را نواختن و به جایی رساندن

تخته کردن-تعطیل کردن-بستن-از رونق و اعتبار انداختن
پُر-لبریز-کامل-سیر-زیاد

پای کسی نشستن-در انتظار وصل کسی بودن

به لج انداختن-به لجاجت انداختن
خفت انداختن-تنگ کردن-در تنگنا قرار دادن
پر روده-پرچانه-روده دراز
رضا قورتکی-بی حساب و کتاب-بی اساس

بقچه بندی-ران چاق

رو دست بالا آمدن-رقابت کردن-پیشی گرفتن

زرد آلو عنک-نوعی زردآلوی نامرغوب و ترش

جشنواره-جشن فزهنگی-فستیوال

تازه عروس-دختری که تازه ازدواج کرده است

 

چشم را چهار کردن-دقت بسیار کردن-انتظار شدید بردن-تعجب زیاد کردن

 

چنگول زدن-پنجه زدن

برآمده-بزرگ شده-ورم کرده

 

از روی شکم‌سیری(از سر بی‌مسئولیتی، بدون تعمق)

تن لش-به ناسزا: تنبل-بی مصرف-بی کاره

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

جان در یک قالب-نهایت دوستی و صمیمیت

بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

افتادن توی هچل-گرفتار دردسر و ناراحتی شدن

چوب دو سر طلا-منفور از هر دو طرف-از این جا مانده و از آن جا رانده

تن کسی خاریدن-خواهان آزار بودن-دنبال دردسر بودن

پالان کسی را لوخ کردن-به قصد فریب از کسی تعریف کردن

به خرج کسی نرفتن-بر کسی تاثیر نکردن-بر کسی موثر واقع نشدن

 

ترور کردن-کشتن به دلیل سیاسی

بد معامله-آن که در معامله ناراستی کند

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

دیر کرد-تاخیر-تعویق

آلنگ دولنگ-چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند

از خواب پریدن-بیدارشدن ناگهانی از خواب

چاق شدن-بهبود یافتن-درمان شدن

پُخت کردن-پختن

در رو-راه خروجی-مخرج-بیرون شد

تیر کردن-نشان کردن

برگشتن ورق-دگرگون شدن اوضاع-تغییر کردن حال و احوال

چانه-گلوله ی خمیر نان
جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

تریاکی ِ چیزی بودن-سخت به چیزی معتاد بودن

 

پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن

تکلیف شدن-به سن بلوغ رسیدن

ذلیل‌شده

خلاص-تمام شد-مُرد

تُف کار-بچه باز
روده گشاد کردن-سکسکه کردن

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

این دنده آن دنده شدن-این پهلو آن پهلو شدن
چم کسی را به دست آوردن-رگ خواب کسی را دانستن-نقطه ی ضعف کسی را دانستن
اُزگل-بی‌سروپا-کم شعور و بی‌شخصیت

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

چاق کردن-سر حال آوردن-درمان کردن

چشمداشت-توقع-انتظار

از پاشنه در کردن-پیاده راه درازی را طی کردن

تکان نخوردن آب از آب- آب از آب تکان نخوردن

خدابیامرزی-درخواست بخشش

چرخ پایی-چرخ خیاطی که با پا به حرکت می افتد

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

به گند کشیدن-جایی یا کاری را خراب کردن-به لجن کشیدن-بی اعتبار کردن
پس انداز-پول کنار گذاشته شده-صرفه جویی

تو دل شیر رفتن-جرات فراوان داشتن

تفنگ کمر شکن-تفنگی که از قنداق خم می شود

چِرت-حرف بی معنی و نامربوط

راه خود را کشیدن و رفتن-بی هیچ مقاومت و اعتراضی جایی را ترک کردن

در ثانی-ثانیا-دوم

دو هوا شدن-بیمار شدن به دلیل تغییر هوا

دل کسی خون بودن-سخت رنجیده بودن-بسیار اندوهناک بودن

پاشنه ی کسی را کشیدن-با فریب کسی را به کاری برانگیختن

تاکسی تلفنی-نوعی تاکسی که تلفنی درخواست می شود

از سرما چاقو دسته کردن-به پهلو دراز کشیدن و زانوها را روی شکم جمع کردن و دست‌ها را میان پاها فرو بردن

برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

تار و تنبور-همه گونه آلات نوازندگی

ته نشست-رسوب

دُوال بازی کردن-حقه بازی کزدن-فریب به کار بردن
پیچاندن کسی-کسی را گرفتار درد سر کردن-کسی را سوال پیچ کردن

دست پخت-شیوه ی پختن-هنر پختن

 

رضا ترکی-پارچه ی ابریشمی یزدی که در مشهد به آن علی شیر خدا می گویند.

زرتی-بی مقدمه-ناگهان -بدون مطالعه و تعمق

راه کشیدن چشم-خیره شدن بی اراده به جایی بدون پلک زدن

آتش به جان ( گور) گرفته(ذلیل‌شده، ورپریده)

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

رو دست بالا آمدن-رقابت کردن-پیشی گرفتن

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده
 

پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو
دست به جیب-بخشنده-خرج کن
چاشت یک بنگی-خوردنی کم با پول اندک

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

 

خاکروبه-زباله-آشغال

در گوشی-با زمزمه-پچ پچ وار

اسباب‌کشی-نقل اثاثه از خانه‌ای به خانه‌ی دیگر

روی سگ کسی بالا آمدن-تندخویی کردن-ناسازگاری کردن

 

بریدن از هم-قطع رابطه کردن

زیر چیزی زاییدن-از سنگینی کاری از پا درآمدن و کار را به پایان نرساندن

چاشت بندی-صبحانه-غذای اندک

تار و تنبک-وسایل موسیقی-آلات ضرب و نوازندگی

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

چوب به سوراخ زنبور کردن-شوراندن و تحریک کردن عده ای
پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن
جسته جسته-یواش یواش-کم کم-به تدریج
الدنگ-بیکاره-مفتخور-بی‌غیرت
تر تری-کسی که اسهال گرفته است

دو به هم زن-دو به هم انداز

چسی مالیات داره-به کسی می گویند که قمپز در می کند

ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است

بازجو-مامور تحقیق و بررسی پرونده

جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن
آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

پاتختی-چارپایه ی کوچک کنار تختخواب-روز بعد از عروسی

جهود ی-هودی-مقتصد

خنکای صبح-سحرگاه

تیپا خوردن-رانده شدن

ذِله کردن-ذله آوردن

اتر خان رشتی(آدم پرافاده)

دروغ به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

بالا آوردن-استفراغ کردن

دل-معده

دوا درمان-مداوا-معالجه

انگشت‌پیچ(نوعی گز رقیق)