کاملترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری ایرانی قسمت 391

خط در میان حرف زدن-آرام آرام و شمرده سخن گفتن

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

چروک افتادن-چین افتادن-ناصاف شدن

بردن از رو- از رو بردن

جایی را جارو کردن-همه ی موجودی جایی را با خود بردن

زار زدن-سخت گریه کردن

در قال را گذاشتن-به سکوت برگزار کردن-مسکوت گذاشتن
پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

پُر پشت-انبوه-بسیار روییده

از خیر چیزی گذشتن-از چیزی صرفنظر کردن

حیف شدن-حرام شدن-نفله شدن-از فایده افتادن

 
چوب-واحد پول در معاملات بازاری برابر با هزار تومان

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه

حلقه-واحد چیزهای گرد مانند دو حلقه فیلم-دو حلقه چاه

حساب سوخته-بدهی قدیمی

جوجه خوردن-مرفه بودن-در ناز و نعمت زیستن

ابرو نازک کردن-ابرو تنگ کردن

دست بردار نبودن-پافشاری کردن-رها نکردن

 

چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

دوری-ظرف غذاخوری پهن

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن
تکه ی کسی بودن-مناسب کسی بودن

زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند

پس کسی برآمدن-حریف کسی بودن

روی شاخ بودن-مسلم بودن-قطعی بودن

چاسان فاسان-آرایش-بزک

اردک‌پرانی-از عهده‌ی جنگ با کسی برنیامدن

چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

 

چرخ و فلک-وسیله ای دایره شکل برای بازی با جایگاه هایی آویخته که هر یک یا چند تن بریکی از آن ها می نشیند و آن دایره بر گرد خویش می چرخد

خم شدن-دولا شدن

حق دادن-تایید کردن

تو پر-دارای اطلاعات زیاد-آدم سنگین

از آب درآمدن(نتیجه دادن، تربیت شدن، روشن شدن حقیقت)

اهل نشست-تارک دنیا-گوشه‌نشین

ترکیدن دل-از چیزی سخت ترسیدن

چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن
حیف شدن-حرام شدن-نفله شدن-از فایده افتادن

 

 

چانه زدن-پرگویی و اصرار برای تخفیف خواستن

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی
تریاکی-معتاد به تریاک
زالو انداختن-کرم زالو به تن بیمار انداختن تا خون فاسد را بمکد

بجا-شایسته-در هنگام مناسب

ترکمون زده-نوعی دشنام است. توهینی برای زاییدن یا خراب کاری
با هم شیر و شکر بودن-نهایت دوستی با هم داشتن
خاله رورو-زنی که به علت چاقی یا آبستنی به زحمت راه می رود

خشک خشک توش کردن-در مقابل کسی شدت عمل به خرج دادن-کسی را سخت آزردن

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

حرز جواد کسی بودن-پیوسته با کسی بودن

راست شدن-رو به راه شدن

چار دیواری-خانه

 

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

از این رو به آن رو شدن-یکسره دگرگون شدن-به‌کلی تغییر کردن
دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن

زیر سبیلی در کردن-زیر سبیل در کردن

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

رو شویی-ظرف یا دستگاهی که برای شستن دست و صورت نصب می کنند

 

خود را گم کردن-خود را برتر از آن که هست دانستن-سابقه ی خود را فراموش کردن

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

از جا در رفتن(کنترل خود را ناگهان از دست دادن، ناگهان خشمگین شدن)
جد کمر زده-در نفرین به سید می گویند-یعنی جدش او را به سزایش برساند
آش دهن‌سوز-هر چیز مطلوب و پسندیده
این تن بمیرد(سوگندی که یا در اصرار و یا در اثبات حرف خود یاد می‌کنند)

خر کسی را نعل کردن-رشوه دادن-سبیل کسی را چرب کردن-راضی کردن

 

از کیسه خوردن-از جیب خوردن

خرابی بار آوردن-بی آبرویی بار آوردن-کاری کردن که نتیجه ی بد بدهد

 

پنبه ی کسی را زدن-کسی را افشا و بی اعتبار کردن

 

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

دایر شدن-بر پا شدن-رواج یافتن-آباد شدن

پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

آخر و عاقبت-نتیجه‌ی خوب

چیزی را در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و اعتبار اعلام کردن چیزی

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک

دست و رو نشسته-ناکس-ناچیز

تلنگ-یشکن-باد صدا دار-ضربه ی صدا دار

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

اُمُل-عقب‌افتاده-قدیمی

خیار چنبر-نوعی خیار

چال شدن-گود شدن-دفن شدن-در زیر خاک گذاشته شدن

تخت و تبار-خوب و رو به راه

 

آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

جا گرفتن-مستقر شدن-پنهان شدن
چشم کسی چهارتا شدن-سخت تعجب کردن-انتظار شدید برد

آستین بالا زدن(آماده شدن، به کاری برخاستن، پا پیش گذاشتن)

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

زنیکه-زنکه

زبان به دهان نگرفتن-پیوسته گریه کردن-آرام نگرفتن

حقه سوار کردن-فرو کردن چوب وافور در دهانه ی حقه-فریب دادن
 

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

پُخ-واژه ی ترکی به معنی مدفوع

چشم و ابرو نازک کردن-ناز و افاده کردن

دور و بر-اطراف-پیرامون

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

خوردن سر کسی-سبب مرگ کسی شدن-کسی را دق مرگ کردن-در نتیجه ی پرحرفی کسی را کلافه کردن
آب در هاون کوفتن(کار بی‌هوده کردن)

چشمه-نوع-قسم

دمه گیر-خفه کننده-نفس گیر
پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

بازرسی-بررسی و کنترل

پیش-برنده-آن که جلو است

خدا-بسیار زیاد-فراوان

 
جفت-به هم چسبیده-جا افتاده-مرتب-نر و ماده-دو گاو که برای شخم زدن به کار می برند

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد
بالای چشمت ابروست- به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست

جاده کوبی-راه صاف کردن

خرج رو دست کسی گذاشتن-کسی را در خرج انداختن

تشر تو شور کردن-هرت و پورت کردن

پرت گفتن-حرف بی معنی زدن

ابرو آمدن(عشوه ریختن، غمزه کردن)

بار کسی نبودن-شعور و آگاهی نداشتن

خزانه کردن-نشاء و قلمه ی درختی را در زمین کاشتن تا پس از سبز شدن در جای دیگر بنشانند

 

رَطب و یا بس گفتن-سخنان درست و نادرست گفتن-آسمان و ریسمان به هم بافتن

افتادن توی هچل(گرفتار دردسر و ناراحتی شدن)

افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)

رودل کردن-به سنگینی معده دچار شدن

حرف دو نبش-نگا. حرف پهلودار
زابرا-از خواب پریده-بد خواب-عصبی

زن طلاق-مردی که به اندک بهانه ای زنش را طلاق می دهد

آلت فعل-وسیله‌ی انجام کار

دله کردن-کسی را به دلگی عادت دادن

دست پخت-شیوه ی پختن-هنر پختن

دستک-دفتر حساب

خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ

پا پیش-گذاشتن پیشقدم شدن-آستین بالا زدن

ریختگی-ریزش

دَدَر-بیرون-کوچه

جوان مرگ شدن-در جوانی مردن
دور از جناب ب-لانسبت

تَخم-مهمل تَخم

خالی کردن دل کسی-کسی را ترساندن

خرحمال-کسی که فقط کارهای دشوار می کند

بی نماز شدن-گرفتار عادت ماهانه شدن

آفتابگیر(جایی که آفتاب بر آن بتابد، سایبان، چتر آفتابی)

دل توی دل نبودن-بی تاب و بی قرار بودن

آوردن(باعث شدن، ایجاد کردن)
بد خط-کسی که ناخوانا می نویسد

اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

چوری-جوجه ی تازه از تخم درآمده

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

 

تو خیک کسی فرو رفتن-کلاه سر کسی گذاشتن-به کسی قالب کردن

 

رمباندن-خراب کردن
خود را بستن-پول دار شدن

خط و نشان کشیدن-تهدید کردن

 
چنگولک-سست و ضعیف
پیله-مو

ترکه مرکه-زن لاغر و خوش اندام

دلال محبت-پا انداز-خانم بیار

دل رحم-مهربان

 

زرتی-بی مقدمه-ناگهان -بدون مطالعه و تعمق

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت-ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست

زیر زانویی-رشوه ی مختصر و نهانی

آب پاکی روی دست کسی ریختن-کسی را کاملن ناامید کردن

خشکه-مزد نقدی بدون غذا و لباس-غذای بدون پخت-لباس بدون دوخت
انگشت کردن-انگشت رساندن

 
رو کشیدن-به کسی برای نزدیکی کردن تکلیف کردن

خونی-قاتل-دشمن سخت-مخالف شدید

جلا دادن-مفید بودن-شفا دادن-صیقل دادن

بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند

پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت

دور اندیشی-پایان نگری-عاقبت اندیشی

چس خوری-خست-بخل

آتش‌بیار معرکه(فتنه‌انگیز میان دو دشمن)

 

پیش خر کردن-پیش از موعد خریدن

بیرق کسی نخوابیدن-همواره کامروا بودن-پایدار بودن دولت و شکوه

اخ و تف کردن-آب دهان بیرون افکندن
رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

دست کسی آمدن-آگاهی پیدا کردن-فهمیدن-بو بردن

بنا کردن-شروع کردن
به دل آوردن-در خاطر نگاه داشتن-از یاد نیردن

تخم حرام-حرام زاده-شرور-شیطان

رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

چلو کباب-غذایی مرکب از چلو و کباب

زر اومدی قرمه سبزی-سخنی توهین آمیز برای کسی که به قهر می رود یا تهدید به رفتن می کند
به هر حال-در هر حال-در هر صورت

تمام و کمال-کامل-به تمامی
توی هم لولیدن-با هم و کنار هم ایستادن و حرکت کردن

پیش کسوتی-قدمت و برتری

خیال کسی را راحت کردن-موجب اطمینان خاطر کسی شدن-به کسی جواب رد دادن

چشم و چار کسی را درآوردن-بک کسی کینه ورزیدن

چرچر کردن-از ثروت بادآورده ای روزگار گذراندن

ترگل ورگل-خوش سر و وضع-تر و تمیز

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

دندان تیز کردن-طمع کردن
درگاهی-آستانه

 

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

البرز-بلندقامت-دلیر

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

جوش زدن-عصبانی شدن-داد و فریاد بیجا زدن
زُل-خیره

رنگ شدن-گول خوردن

زهرآب-ادرار-شاش-پیشاب

دست به دست گرفتن-از یکدیگر پشتیبانی کردن

اردنگ(تیپا، لگدی با نوک پا)

 

در به دری-بی خانمانی-آوارگی

ریختن توی دست و پا-فراوان یودن-همه جا پیدا شدن
بز بیاری-بد شانسی-بد بیاری

اله و بله کردن-لاف زدن-چنین و چنان گفتن

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

اشکال‌تراشی(ایرادگیری، گره در کار اندازی)

دستم به دامنت-به یاری ات سخت نیاز دارم

د ِهه !-کلمه ای برای پرسش به معنی چرا چنین می کنی؟ چرا چنین می گویی؟ یا برای بیان اعتراض به کاری

ازرق-چشم زاغ

جای کسی را خالی کردن-در جایی از کسی یاد کردن و آرزو کردن که کاش می بود

تنگاتنگ-بسیار نزدیک به هم-بدون فاصله

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

 
جَستن چشم-پریدن پلک چشم
از نان خوردن افتادن-نان کسی آجر شدن
دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن
زار بودن کار کسی-پیچیده و دشوار بودن کار کسی
چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی

اُتُل(شکم، اتوموبیل)

پُر پشت-انبوه-بسیار روییده

دم و دود-مجلس گرم مهمانی-دود تریاک و شیره و سیگار و چپق
بد مصب-بد مذهب-لاکردار-بی مروت
به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

خوش سر و زبان-خوش سخن-شیرین گفتار-حراف

چوب دو سر نجس-نگا. چوب دو سر طلا
بد اخم-عبوس و ترشرو
جای دشمن-کنایه از نشیمنگاه-ماتحت
جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن

کار شگفت‌انگیز کردن

خواب آور-مخدر-بی هوش کننده

پاتیل در رفته-پیر و شکسته

پا سست کردن-آهسته کردن-از سرعت خود کاستن

پر و پا دادن-اتفاق خوبی افتادن
تو حساب بودن-وارد بودن-به مسائل آگاه بودن
از تک و تا نینداختن خود-از رو نرفتن-جا نزدن-خود را نباختن
خط زدن-با خط کشیدن روی چیزی آن را باطل کردن

زدن به کوه-عاصی شدن و سلاحی برگرفتن و به کوه پناه بردن
تظاهر نمودن-وانمود کردنف ظاهر سازی کردن

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد
آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)

حال کردن-لذت بردن

بیخ خِر-بیخ گلو

دَم ریز-پشت سر هم-پیاپی-متوالی

دست پاچه-شتاب زده-مضطرب

ای والله گفتن-به برتری کسی بر خود اقرار کردن

دروغ درآمدن-معلوم شدن که دروغ است
زود رنجی-نازک دلی-حساسیت
تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه
بلا گردان-چیزی یا کسی که جلوی آسیب و زیان را می گیرد

ابرو تنگ کردن-ناز و غمزه نمودن-افاده و بی‌اعتنایی کردن

پیش کسوتی-قدمت و برتری

آسیاب‌گردان(کسی که به‌خوبی از عهده‌ی کارها بر می‌آید)

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

روی داریه ریختن-رسوا و بی آبرو کردن-برملا کردن-آشکار کردن

آب نخوردن چشم-امید نداشتن

از نان خوردن افتادن-نان کسی آجر شدن

دیپلم-مدرک پایانی دبیرستان-گواهی نامه-تصدیق

 

حال و احوال-وضعیت-کیفیت

حضرت فیل-شخصی موهوم با تیروی بسیار زیاد

خر خود را راندن-تنها به فکر خود بودن-به کار خود ادامه دادن

به صرافت افتادن-به فکر انجام کاری افتادن
 

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

پروار-فربه-چاق
تو هفت آسمان یک ستاره نداشتن-در نهایت فقر و تنگدستی بودن

دندان کسی پیش کسی گیر کردن-عاشق کسی شدن-شیفته ی کسی شدن
پوست پیازی-نازک و بی دوام

تک روی-عمل بدون توجه به جمع

پیر ِ کفتار-زن سالخورده ی بد اخلاق

پر و پخش-پراکنده

خیسیدن-خیس خوردن-خیس شدن

درو کردن-پشت سر هم با گلوله زدن و انداختن

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا

به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن

تیغی-چیزی که با کلاه برداری از کسی گرفته باشند

زر ورق-کاغذ نازک و شفاف و زنگی

انگشت بر چشم نهادن(پذیرفتن، مسلم دانستن)

تلنگ در رفتن-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

به چپ چپ-فرمان نظامی برای گردش به چپ

التفاتی(داده شده، مرحمتی، اعطا شده)
از نفس افتادن(بسیار خسته و مانده شدن)

پهلو گرفتن کشتی-به ساحل رسیدن و ایستادن کشتی

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)

از جا پریدن(یکه خوردن، عصبی شدن)
دزدیده نگاه کردن-زیر چشمی نگریستن-بدون آن که طرف بداند او را زیر نظر گرفتن

چقال-مهمل بقال

چاروادارکُش-جنس تقلبی-چیز بد

به چشم آمدن-قابل توجه بودن-ارزش داشتن

توجیهی-برنامه های توضیحی

زدن به سر کسی-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

دوگلاسی-سبیل نازک قیطانی

اردنگ-تیپا-لگدی با نوک پا

رگ و ریشه-خویشاوندان و بستگان

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن
بله قربان گو-چاپلوس-متملق

اجابت کردن معده(قضای حاجت)

 
باجه-جای بلیت فروشی

خر در چمن-آوای ناهنجار-هرج و مرج

تیپا خوردن-رانده شدن