لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 307

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

خدا به سر شاهده-خدا بالای سر شاهد است

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

دلگرم-علاقه مند-مشتاق

آش کشک خاله-کار ناگزیر-تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد

پَخ دار-چیزی که تیزی لبه های آن گرفته شده باشد

چاق شدن-بهبود یافتن-درمان شدن

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

روکش درکش کردن-ساخت و پاخت کردن

خونسرد-آرام-بی خیال

حمله-بیماری غش-صرع

بمیرم-قربان بروم
زیر جلد کسی رفتن-کسی را فریب دادن-اغفال کردن
دل دادن-دقت کردن-توجه کردن-عاشق شدن

دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن

زبان فهم-کسی که مطلب یا سخنی را خوب در می یابد

 
پیاده شو با هم بریم-این قدر تند نرو
 

چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن

 

تخم طلا گذاشتن-کنایه از چیز گران بها آوردن-کار بسیار مهمی انجام دادن

آواز دادن(خواستن)

خوش اندام-خوش هیکل-خوش اندازه و برازنده

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

زانو انداختن شلوار-کش آمدن پارچه ی شلوار در قسمت زانو

آمدن (چیزی) به کسی(تناسب داشتن (چیزی) به کسی)

جُربزه-قدرت-توانایی

تن زدن-سرپیچیدن-نپذیرفتن

زه زده-از میدان در رفته-وارفته-بی حال

با محبت-زود جوش و مهربان

 

از پشت خنجر زدن-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای در آوردن

خورده برده-ملاخظه و پروا
رگ به رگ شدن-ضرب خوردن و پیچیدن مفصل

آجیل دادن-رشوه دادن-حق و حساب دادن

انگشتر پا(چیز بی‌ارزش)

چل و یک منبر روشن کردن-چهل و یک شمع نذری در چهل و یک مجلس روضه خوانی

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن
توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

 
پا به زا-حیوان یا انسانی که هنگام زایمانش نزدیک است
الم‌شنگه(هیاهو، آشوب، جنجال، داد و قال)

پر روده-پرچانه-روده دراز

دل دل کردن-تردید داشتن-دو دل بودن

آفتاب‌نشین-بیکاره و تنبل

جمال کسی را عشق است-کسی را دوست داشتن-دیدار کسی را به فال نیک گرفتن
جنجال-هیاهو-داد و فریاد-غوغا

بی سایه سر شدن-بی صاحب ماندن-بیوه شدن

رسانه-وسیله ی ارتباطی

خط زدن-با خط کشیدن روی چیزی آن را باطل کردن

آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد
 

چاره ساز-خداوند

پای کسی جایی بند نبودن-هیچ اعتباری نداشتن

چل و چو انداختن-منتشر کردن شایعه

زده دار-دارای لکه یا خراش و آسیب

 

 

دماغ سوختگی-خجالت زدگی-ناکامی

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

پا انداختن-واسطه گری کردن-کارچاق کردن به ویژه در امور غیر اخلاقی
پرونده سازی-گردآوری سندهای دروغین برای متهم کردن کسی

زار زدن-سخت گریه کردن

دسته بازی-حزب و گروه راه انداختن

چشم و چار-چشم-دید-بینایی
زار زدن لباس به تن-ناجور و نامناسب بودن لباس
خرحمالی-بیگاری-کار پر زحمت و کم مزد
حَب جیم را خوردن-گریختن-فرار را بر قرار ترجیح دادن-جیم شدن
ذوق زده-بسیار خوش حال

از ریخت افتادن(تناسب خود را از دست دادن، بی‌جلا و جلوه شدن)
چرک کردن-عفونت کردن زخم
پُر پشت-انبوه-بسیار روییده

خاله زنک-زن امل و دنیا ندیده-بی سواد و عامی-کسی که همواره درباره ی دیگران حرف می زند

به هوس چیزی افتادن-مایل به چیزی شدن-به یاد چیزی افتادن و آن را خواستن

پات-بی آبرو-بی تربیت

خوشاب-میوه ی پخته در آب و شکر-کمپوت

حاضری-غذایی که پختن نمی خواهد و به سرعت آماده می شود
زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

رج کردن-رج بستن

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

بچه ننه-بچه ی لوس و نازک نارنجی

پشکل داخل مویز-بی سر و پایی در میان اشخاص دارای عنوان

به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

دعوت حق را لبیک گفتن-مردن
پا افتادن-اتفاق افتادن-پیش آمدن

تار-از محلی راندن

عینک ذره بینی بسیار قوی

این دست و آن دست کردن(وقت تلف کردن، وقت کشتن، به عقب انداختن)

چس محل کردن-بی اعتنایی کردن

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

با سلام و صلوات-با تجلیل و بزرگداشت-با رعایت کامل آداب و رسوم

بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

چله ی کوچک-بیست روز میان هفدهم بهمن و پنجم اسفند

دست کسی را خواندن-یه اندیشه و نقاط ضعف کسی پی بردن

دل آب شدن برای چیزی-بسیار مشتاق چیزی شدن

چس و فس-اسباب خرده ریزه ی ناقابل-خرت و پرت

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

پدر سوخته-بد سرشت-بسیار زرنگ و رند

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن

جام زدن-شراب نوشیدن-باده خوردن

خودفروش-فاحشه-خائن

پس هم بر آمدن-حریف یکدیگر بودن-از عهده ی هم برآمدن

آبدار-سخت-شدید-سنگین

رنگ آمیزی-آمیختن رنگ های گوناگون به هم

بد عنق-کج خلق-بد اخلاق

خسارت دیدن-زیان دیدن

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

آقایی فرمودن-لطف کردن-محبت کردن

خواب ماندن-دراز شدن خواب بر خلاف میل و به قراری نرسیدن

خالچه و میخچه گذاشتن-شاخ و برگ دادن-شرح و تفصیل بیش از اندازه دادن

 

جناغ شکستن-شرط بندی کردن با جناغ مرغ
چپ دست کسی-که کارهایش را با دست چپ می کند

 
از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)
خشکه بار-نگا. خشکبار

ادب کردن(با تنبیه آموختن، آدم کردن)

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

 

خراب کردن-زرد کردن-آلودن لباس-نظم کار چیزی را به هم زدن
خودفروشی کردن-فاخشگی کردن-خیانت کردن

چانه گیر-کسی که خمیر را چانه می کند

ترش کردن-عصبانی شدن

 

تمام وقت-شامل تمام ساعت های کار

 

به حق چیزهای ندیده و نشنیده-پس از شنیدن حرفی یا دیدن چیزی تعجب آور می گویند

ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن
 

بالا خانه-اتاقی که بر روی آخرین طبقه ساخته می شود

پاگیر کسی شدن-ناخواسته رنجی به کسی رسیدن

پا به راه-سر به راه-آدم اهل و درست و حسابی

روغن زرد-روغن حیوانی

چاشنی کردن-چیزی را با چرب زبانی به کسی قالب کردن
دل کسی را آب کردن-به اوج تمنا رساندن-بسیار مشتاق کردن-بی تاب کردن

به تته پته افتادن-به لکنت زبان افتادن

زیر پوست کسی آب رفتن-چاق شدن-ثروتمند شدن

تار-از محلی راندن

چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده

اهل بیت(اهل خانه، خانواده)

در به دری-بی خانمانی-آوارگی
جدا جدا-یکی یکی-جداگانه
جِر خوردن-پاره شدن
زدن به صحرای کربلا-مطلبی را به صورت اشاره و کنایه گفتن-روال سخن را به موضوع خاصی برگرداندن
بی سایه سر شدن-بی صاحب ماندن-بیوه شدن

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

آمد کردن(رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته)

درخت مراد-درختی که به آن به عنوان نذری چیزی می بندند

رقاص خانه-دشنام گونه ای برای برخی جاها-جاهای بی حساب و کتاب و شلوغ و پلوغ

پِخ کردن-با گفتن پِخ کسی را ترساندن

انگار نه انگار(موضوع را نادیده بگیر!، گویی وجود نداشت)
زیر زمین-اتاق یا بخشی از ساختمان که در پایین تر از سطح زمین قرار دارد

آتشی(تندخو، زودخشم)

دست فروشی-شغل دست فروش

آب در هاون کوفتن-کار بی‌هوده کردن

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

بزن بزن-زد و خورد شدید-کتک کاری
زبیل-آشغال-زباله
ریغ زدن-خراب کردن-کثافت کاری کردن

خورده برده-ملاخظه و پروا

بستن خود به کسی-خود را به کسی منتسب کردن
داغ و درفش کردن-مجرمی را برای اقرار کردن داغ کردن

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

چشم و ابرو آمدن-دلبری کردن-عشوه آمدن

روان بودن-از حفظ بودن-از بر بودن
تلنگ در رفتن-باد صدادار در کردن-کنایه از ضعیف و ناتوان شدن
جد و آباد-آبا و اجداد-پدر و پدر بزرگان

توالت-مستراح-دستشویی-آرایش-بزک

در تنور چوبی نان پختن-خیال خام در سر داشتن-کار ناشدنی انجام دادن

پای چیزی را خوردن-تاوان کاری را پس دادن

چارلا-چهار لا-چهار تو

بلند شدن زیر سر کسی-با کسی سر و سری داشتن-تحریک شدن

دو به هم زنی-دو به هم اندازی

دل کسی تو ریختن-دچار دلهره ی ناگهانی شدن-وحشت کردن

 

اوضاع کسی را بی‌ریخت کردن-زندگی کسی را آشفته کردن-کاسه کوزه‌ی کسی را به‌هم ریختن

 

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)
دَم گرفتن-همنوایی کردن در خواندن و سرود-کنایه از توافق و پشتیبانی

ریش دادن و ریش گرفتن-ضمانت کردن-متعهد شدن

دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند
آقادایی را جنباندن-حرکتی به خود دادن

دخانیات-کشیدنی ها مانند توتون و تنباکو و مانند آن ها

جرینگ-صدای سکه های پول

آبدار-سخت-شدید-سنگین

خود را به کوچه ی علی چپ زدن-خود را بی اطلاع نشان دادن

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

زنجیر زن-کسی که در ماه محرم به پشت خود زنجیر می زند

خاله قزی-دختر خاله-خویشان و بستگان

الف شدن اسب(هر دو پا بلند کردن اسب)
چنگلوک-مچاله شده-درهم و برهم-بی قواره

زدن به سیم آخر-آخرین چاره را به کار بردن حتا اگر به ضرر باشد-خود را به لاقیدی زدن و به عاقبت کار نیاندیشیدن

خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده

ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

بسلامت-همراه با تندرستی-تندرست-در پاسخ به خداحافظی گفته می شود
از پا درآمدن(افتادن، سخت خسته و درمانده شدن)

دو به هم زنی-دو به هم اندازی

برق از کسی پریدن-سخت ترسیدن-جا خوردن

 

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

دل به دریا زدن-بدون توجه به خطر به کاری اقدام کردن-هرچه بادا باد گفتن

پُلوغ-ازدحام-بی نظمی

دل دار-دلیر-شجاع-معشوق

آجیل دادن(رشوه دادن، حق و حساب دادن)

از پا ننشستن-سماجت ورزیدن-از کوشش دست نکشیدن

خون کردن-قتل کردن-آدم کشتن

رقصاندن بز-هر دم بهانه گرفتن
پیاله زدن-می نوشیدن

پلاس بودن-ویلان و سرگردان بودن

 
حلیم روغن-هریسه-غذایی از گوشت و گندم و روغن داغ کرده و شکر
چلغوز-فضله ی مرغ و کبوتر-آدم کوتاه قد و بی عرضه

بلا ،-آدم حیله گر-زرنگ-آسیب-زیان آزار

 

خُل-نیمه دیوانه-سفیه

دستمال به دست-چاپلوس-متملق

به قدر پشت خاک انداز-بسیار کوچک و محقر

چراغان-جشن و سرور پر چراغ

 

چوب خط زدن-نشانه نهادن بر چوب خط

پت پتی-موتور سیکلت

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

آرتیست‌بازی-انجام کارهای غیرعادی

آشیخ روباه(آب‌زیرکاه، مکار)

تخت خوابیدن-راحت و آسوده خوابیدن

رد گم کردن-اثر چیزی یا کاری را از میان بردن-گمراه ساختن-نظر کسی را از چیزی منحرف کردن

پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

زن به مزد-دشنامی است به مردان فاسد

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

الف کوفی-چیز کج-آلت تناسلی

حیوانکی-کلمه ای در مقام تاسف خوردن به حال کسی

حواس پرتی-پریشان حواسی-فراموش کاری

انگشت بلند کردن(اجازه‌ی سخن خواستن)

چاچول باز-حقه باز-شیاد

 

خریت-نادانی-حماقت
چشه ؟-او را چه شده ؟
دوره افتادن-گرداگرد شهر گشتن-به دیدار هر کسی رفتن

 

بی فکر-لاابالی-بی قید

جَخت-متضاد صبر

خانه خراب کردن-بدبخت کردن-بی چیز کردن

تک و توک-به ندرت-کمی

 

پوست سگ به روی خود کشیدن-بی شرمی را به نهایت رساندن

جا آمدن حال-بهبود یافتن-سرحال آمدن
خفت افتادن-تنگ شدن-در تنگنا افتادن

خوشوقت شدن-شاد شدن-راضی شدن

تق و توق-سر و صدای کار یا حرکت
چشم بازار را درآوردن-چیز بسیار بد و نامرغوب خریدن

 

پیچه-نقابی که در گذشته زنان بر روی می گذاشتند

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

زبانزد شدن-معروف شدن-فاش شدن

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

خروس خوان-هنگام سحر

از بن گوش(کمال بندگی و خدمتکاری)

تشریک مساعی-با کسی همکاری کردن

خودرو-آن چه بی اسب رود

دم ِ دست-آماده-حاضر-در دسترس
دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

آهوی خاور(آفتاب)

خاج پرست-مسیحی-عیسوی-ارمنی-آشوری

چای نیک-قوری و کتری چای
ریختن روی دایره-روی داریه ریختن

زمین خوار-کسی که زنمین های بی مالک را تصاحب کند و به دیگران بفروشد

چیزی بار کسی نبودن-علم و آگاهی نداشتن-شعور نداشتن

جبهه ی جنگ-میدان جنگ

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

 

پیاله فروشی-میخانه

آفتابه برداشتن-دست به آب رساندن-پابرهنه وسط حرف کسی دویدن

داش-لوطی-مشدی

 

با کله-دانا-چیز فهم-خردمند

آلا گارسون(اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران)

آهوی خاور(آفتاب)

دلقک بازی-مسخره بازی

دود چراغ خوردن-زحمت کشیدن-تحمل رنج کردن-استخوان خرد کردن

چرخ دستی-چرخ خیاطی که با دست به حرکت می افتد

حرف را خوردن-ناگهان سخن را بریدن و خاموش شدن

در هم-به هم آمیخته-سوا نکرده

آفتابه‌دزد(دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند)

دو رویی-تزویر-عدم صمیمیت

خفگی-حالت فشردگی گلو و تنگی نفس

 

جَر-پیچ و خم راه

 

جا دکمه-سوراخی که دکمه ی لباس در آن جا می گیرد

 

دست انداختن-ریشخند کردن-مسخره کردن

پشت هم انداز-حقه باز-حیله گر

از خواب پریدن(بیدارشدن ناگهانی از خواب)

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

بغض کسی ترکیدن-از حالت گرفتگی و تاثر به گریه افتادن

باغ وحش-جایی برای نگهداری انواع حیوانات غیر اهلی

حواس نداشتن-گیج و منگ بودن-حواس پرت بودن

بد و بیراه-ناسزا-حرف زشت-گفته ی رکیک-متلک

دور از شما ب-لانسبت
بی سر و سامان-مفلس-محتاج-آشفته-درهم ریخته-پریشان

پشم ریختن-از میان رفتن توانایی و مقام

چپ رو-تند رو

از بز حرام‌زاده‌تر(سخت‌گریز و حیله‌گر)